Almanya’da 100 yılı aşkın süredir yürürlükte olan sekiz saatlik iş günü uygulaması, federal hükümetin yeni düzenleme planlarıyla yeniden tartışma konusu oldu.
Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) ve Sosyal Demokrat Parti’nin (SPD) oluşturduğu koalisyon hükümeti, iş yasalarında köklü bir değişikliğe giderek çalışma saatlerini daha esnek hâle getirmeyi planlıyor. Ancak bu plan hem iş dünyasında hem de işçi sendikalarında ciddi görüş ayrılıklarına neden olmuş durumda.
Almanya’da sekiz saatlik iş günü uygulaması, 1918 yılında, Weimar Cumhuriyeti döneminde yasalaştı. O tarihten bu yana çalışanların günlük çalışma süresi net olarak sınırlanmış, iş ve özel yaşam dengesi yasalarla korunmuştu. Bu sistem özellikle sanayileşme sonrası dönemde çalışan haklarını garanti altına almak açısından büyük bir kazanım olarak görülüyordu.
Yeni yasa tasarısına göre, günlük sekiz saat sınırı kaldırılarak, bunun yerine haftalık toplam çalışma süresine odaklanılması öngörülüyor. Yani bir işçi haftalık 40 saat çalışmak kaydıyla, bazı günler 10-12 saat çalışabilir, diğer günler ise daha az süreyle mesai yapabilir.
Koalisyon hükümeti, bu değişikliği gerekçelendirirken, pandemi sonrası değişen iş yapısı, uzaktan çalışma pratikleri ve esnek mesaiye duyulan ihtiyaçları ön plana çıkarıyor. İş dünyası ise özellikle rekabet gücünü artırmak ve üretkenliği artırmak adına bu adımı destekliyor.
Almanya Sanayi ve Ticaret Odası (DIHK) temsilcileri, söz konusu düzenlemeyi memnuniyetle karşıladıklarını dile getiriyor. İşverenler, bu tür bir esnekliğin hem çalışanlar hem de şirketler için karşılıklı kazanım anlamına geldiğini savunuyor.
“Modern iş dünyasında sabit saatler her zaman verimli değil,” diyen birçok işveren, start-up kültürü ve uluslararası çalışma modellerinin sekiz saat kuralıyla uyumsuz olduğunu ileri sürüyor.
Öte yandan Alman Sendikalar Birliği (DGB) başta olmak üzere birçok emek örgütü, bu düzenlemenin işçi haklarını geriye götüreceği endişesini taşıyor.
Sendika temsilcisi Simone Hagenauer, “Bu düzenleme, işverenin taleplerini merkezine alıyor. İşçiyi yasal korumadan mahrum bırakabilir,” ifadelerini kullandı. Ayrıca psikolojik ve fiziksel yorgunluğun artacağı, tükenmişlik sendromunun yaygınlaşabileceği uyarısında bulundu.
İş hukuku uzmanları ise konunun siyah-beyaz olmadığını vurguluyor. Çalışma saatlerinde esneklik sağlanmasının olumlu olabileceğini, ancak bunun açık ve sıkı denetimlerle desteklenmesi gerektiğini belirtiyorlar.
Özellikle Avrupa Birliği düzeyinde geçerli olan “Günlük ve Haftalık Azami Çalışma Süreleri” direktifi ile uyumluluğun korunmasının hayati olduğu ifade ediliyor. Avrupa Adalet Divanı da geçmişte bu konuda çeşitli sınırlandırmalar getirmişti.
Yapılan son kamuoyu yoklamalarına göre, Almanya’da halkın yaklaşık %52’si mevcut sekiz saat uygulamasının korunmasından yana, %40’ı ise esneklikten yana tavır alıyor. Özellikle genç ve dijital sektörde çalışan kesim, esnekliğin verimliliği artırabileceğini düşünüyor.
Sekiz saatlik iş gününün esnetilmesi Almanya’da sadece iş hukukunu değil, aynı zamanda toplumun çalışma kültürünü, yaşam tarzını ve sosyal yapısını da doğrudan etkileyecek büyük bir dönüşüm anlamına geliyor. Hükümetin atacağı adımlar, işçi kesimini ne ölçüde koruyacağı ve işverenin bu esnekliği nasıl kullanacağı, ilerleyen aylarda Almanya gündeminin en sıcak tartışma konularından biri olmayı sürdürecek gibi görünüyor.
