Avrupa Birliği (AB), Google’ın kendi reklamcılık hizmetlerini kayırdığı gerekçesiyle şirkete 2,95 milyar euro (3,47 milyar dolar) tutarında rekor bir rekabet cezası verdi.
Karar, ABD Başkanı Donald Trump’ın Avrupa’yı Amerikan teknoloji devlerini hedef almaması konusunda yaptığı uyarılara rağmen alındı.
Google, Avrupa Komisyonu’nun kararına itiraz edeceğini açıkladı. Komisyon, şirketi 27 üyeli blokta rekabeti bozmakla suçladı. AB Rekabetten Sorumlu Komiseri Teresa Ribera, “Google, reklam teknolojisi alanındaki hâkim konumunu kötüye kullanarak yayıncılara, reklamverenlere ve tüketicilere zarar vermiştir. Bu davranış AB rekabet kuralları kapsamında yasadışıdır,” dedi.
Trump, Avrupa’nın dijital pazar kuralları ve içerik denetimi konusunda ABD merkezli teknoloji devlerini etkileyen düzenlemelerine karşılık vereceği tehdidinde bulunmuştu. Hafta başında, Komisyon’un ABD’den gelebilecek misilleme korkusuyla cezayı ertelediği iddia edilmişti.
Brüksel, Google’a “kendi hizmetlerini kayırma uygulamalarına” son vermesi ve çıkar çatışmalarını gidermesi için 60 gün süre tanıdı. Ribera, “Google bu süre içinde uygulanabilir bir plan sunmazsa, Komisyon uygun bir yaptırım uygulamakta tereddüt etmeyecek,” dedi. Ribera ayrıca, “Bu aşamada çıkar çatışmasını gidermenin tek etkili yolu, reklam teknolojisi işinin bir bölümünün satılması gibi yapısal bir çözüm olabilir,” ifadelerini kullandı.
Google ise kararı “yanlış” olarak nitelendirdi. Şirketin küresel düzenleyici işler sorumlusu Lee-Anne Mulholland, “Bu karar haksız bir ceza getiriyor ve binlerce Avrupalı işletmenin gelir elde etmesini zorlaştıracak değişiklikler dayatıyor. Hizmetlerimizde rekabeti kısıtlayıcı hiçbir unsur yok,” açıklamasını yaptı.
Reklam Google’ın temel gelir kaynağı
Alphabet’in iştiraki olan Google, temmuz ayında 28,2 milyar dolarlık üç aylık kâr açıklamıştı. Google, reklamları yalnızca kendi siteleri ve uygulamalarında değil, başka platformlarda da yayınlamak isteyen şirketlere aracılık yapıyor. Bu kapsamda, alıcı ve satıcıları buluşturan AdX borsası, reklam sunucusu DoubleClick ve reklam satın alma araçları Google Ads ile DV 360 hizmetlerini sunuyor.
Komisyon, 2014’ten bu yana Google’ın DoubleClick, Google Ads ve DV 360 üzerinden sahip olduğu hâkim konumunu AdX lehine kullanarak rakiplerini dezavantajlı duruma düşürdüğünü tespit etti. Örneğin, AdX’in, DoubleClick üzerinden yapılan reklam seçim sürecinde rakiplerin en iyi tekliflerinin değerini önceden öğrendiği belirtildi.
Avrupa Yayıncılar Konseyi, yalnızca para cezasının yeterli olmayacağı görüşünde. Konsey Direktörü Angela Mills Wade, “Güçlü ve kararlı bir yaptırım uygulanmadığı sürece Google, bu cezaları iş maliyeti olarak görüp yapay zekâ çağında hâkimiyetini pekiştirecek,” dedi.
Benzer şekilde ABD’de de Google’ın reklam teknolojisi uygulamalarına yönelik dava sonuçlandı. Bir federal mahkeme, şirkete çözüm planı sunma zorunluluğu getirdi.
Google’a bir haftada üç ceza
AB’nin kararı, Alphabet’in sahibi olduğu Google’a bir hafta içinde verilen üçüncü büyük ceza oldu. Çarşamba günü ABD’de bir jüri, Google’ı gizlilik ayarlarını tercih eden kullanıcıların uygulama verilerini topladığı gerekçesiyle 425 milyon dolar ödemeye mahkûm etti. Aynı gün Fransa’daki veri koruma kurumu da şirketi çerez yasalarını ihlal ettiği gerekçesiyle 325 milyon euro para cezasına çarptırdı.
Google, hafta başında ise ABD’de önemli bir dava kazandı. Mahkeme, şirketin Chrome tarayıcısını satmasına gerek olmadığına hükmetti. Ancak Google’ın çevrim içi arama alanında rekabeti engellemek amacıyla münhasır dağıtım anlaşmaları yaparak tekelini koruduğu tespit edildi ve rekabetin yeniden tesis edilmesi için kapsamlı düzenlemeler getirildi.
AB, Google’a daha önce de büyük cezalar vermişti. 2018’de Android işletim sistemindeki hâkimiyetini kötüye kullanmaktan 4,1 milyar euro, 2017’de ise fiyat karşılaştırma hizmetlerinde rekabeti bozduğu gerekçesiyle 2,4 milyar euro ceza kesilmişti.
