Hatalı politikalar sonucunda krize sürüklenen ekonomiyi düze çıkarmak için atılan adımlar da alarm zillerini çaldırıyor.
Bütçe açığını kapatmak amacıyla getirilen vergiler, zamlar ve tasarruf paketleri vatandaşın sırtına yüklendi. ‘Bütçe bozulur’ denilerek ara zammın da pas geçildiği süreçte asgari ücretin alım gücünün yeniden 20 yıl önceki seviyeye geldiğini BigMac Hamburger fiyat endeksi de doğruladı.
Yüksek enflasyon, açlık sınırı derken Türkiye’de ücretli çalışanın ve emeklinin alım gücü yerle bir oldu. Bunu sadece sokak, çarşı, pazar değil BigMac Hamburger fiyat endeksi de ortaya koydu. Prof. Dr. Hakan Kara’nın paylaştığı endekste Türkiye’nin alım gücünde 20 yıl önceki seviyeye geri dönüldüğü vurgulandı. Prof. Kara, “Big Mac hamburger fiyatı verilerine göre 2018-2021 arasında dünyanın neredeyse en ucuz ülkesiydik. Gelinen noktada en pahalı 12’nci ülkesi olduk” dedi.
Karar gazetesinin manşetten verdiği habere göre, son yıllarda uygulanan yanlış politikalar ekonomiyi kur-enflasyon sarmalına sıkıştırdı. Ardından ‘kuru dizginleyecek’ denilerek açıklanan KKM reçetesi, beklenen sonucu vermediği gibi MB’nin kasasından 833 milyar lira götürdü.
Ekonomideki kriz bu yanlış adımlarla derinleşirken, hükümet 2023 seçimlerinden sonra yeni süreci başlattı. Önce ‘tasarruf’ dedi. Ardından açıklanan tasarruf paketlerini dar gelirlinin sırtına bıraktı. İkinci aşamada ek vergi paketlerini sıraladı. Vergiler de art arda zamları tetikledi. Yanlış hamleler vatandaşın alım gücünde tarihi bir erimeye neden oldu.
Prof. Dr. Hakan Kara, paylaştığı endekste asgari ücretlinin alım gücünde 2004-2005 seviyesine gerilediğini gösterdi. “BigMac fiyatı verilerine göre 2018-2021 arasında dünyanın neredeyse en ucuz ülkesiydik. Gelinen noktada en pahalı 12’nci ülkesi olduk” dedi. Grafik asgari ücretle ancak 83 BigMac alındığını gösterirken, sosyal medyada yapılan alıntının altına ‘20 sene sonra başa döndük’ yorumları yapıldı.
Türkiye’de hızla artan yüksek enflasyon alım gücünü yerle bir etti. Bu sene asgari ücrete ara zam düşünülmüyor fakat iğneden ipliğe her şeye zam geliyor. Bugün bakıldığında açlık sınırı (TÜRK-İŞ) asgari ücretin 2 bin 232 lira üzerine çıktı. Temmuzda 19 bin 234 liraya ulaştı. Su, elektrik, doğal gaz, ekmek, ulaşım ve hatta birçok harca bile zam geldi. Ama asgari ücret açlık sınırının altında sabit seyrettiği için alım gücü gittikçe düştü.
En son yapılan doğal gaz zammı üzerine de önceki günlerde paylaşımda bulunan Prof. Hakan Kara ‘Vatandaş için zor geçecek’ diyerek şu değerlendirmeyi yaptı: ”Son dönemde enflasyonun alım gücünü eritmeye devam etmesine rağmen ücret artışlarının sınırlı yapılması ve elektrik-doğalgaz-ulaştırma gibi seçim sonrası gecikmiş zamların hayata geçirilmesi nedeniyle üçüncü çeyrekte stagflasyon yaşanacak. Yılın kalanı vatandaş için zor geçecek.”
Temmuz ayında gıda fiyatlarında aylık enflasyon ivmesi sürerken, açlık sınırı ile asgari ücret makası da açılmaya devam ediyor. Türk-İş’in Temmuz ayı açlık ve yoksulluk sınırı araştırmasına göre, Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin; sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı, bilinen adıyla açlık sınırı Temmuz’da 19 bin 234 TL’ye yükseldi.
Yoksulluk sınırı olan gıda harcaması ile giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise Temmuz’da 62 bin 652 TL ’ye çıktı.
Bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ de aylık 24 bin 901 TL ’ye yükseldi.
Araştırmaya göre Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin gıda için yapması gereken asgari harcama tutarındaki artış bir önceki aya göre yüzde 1,34 oranında gerçekleşti.
Gıda fiyatlarında yedi aylık değişim oranı yüzde 33,28 olurken, son on iki ay itibarıyla değişim oranı ise yüzde 64,99 olarak hesaplandı.
