ABD Başkanı Donald Trump’ın önümüzdeki hafta Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Alaska’da görüşeceğini açıklamasının ardından, Avrupa başkentlerinde yoğun bir diplomasi trafiği başladı.
Avrupa liderleri, görüşme öncesinde Ukrayna’nın süreç dışında bırakılmaması ve barış görüşmelerinin ancak ateşkes sonrasında başlaması gerektiği konusunda net mesaj verdi.
Cumartesi günü İngiltere kırsalında ABD Başkan Yardımcısı JD Vance ile acil bir toplantı gerçekleştiren Fransa, İtalya, Almanya, Polonya, Birleşik Krallık, Avrupa Birliği ve Finlandiya liderleri, Trump’ın barış çabalarını desteklediklerini ancak “Ukrayna’sız bir çözümün kabul edilemez” olduğunu vurguladı. Toplantıya Ukrayna temsilcileri de katıldı.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, zirvede yer alacağına dair henüz net bir davet olmamasına rağmen, “Başkan Trump ile birlikte çalışmaya hazırız” dedi ancak toprak tavizleri fikrini reddetti. Zelenskiy, “Bizim argümanlarımız duyuluyor. Tehlikeler hesaba katılıyor” ifadelerini kullandı.
Avrupa liderleri ortak açıklamalarında, “Ukrayna’nın kaderi kendi seçimine bağlıdır. Anlamlı müzakereler ancak ateşkes veya düşmanlıkların azaltılması ortamında yapılabilir. Barış yolu, Ukrayna olmadan belirlenemez” mesajını verdi. Açıklamada, uluslararası sınırların güç kullanılarak değiştirilemeyeceği ve mevcut cephe hattının müzakerelerin başlangıç noktası olması gerektiği belirtildi. Ayrıca, anlaşmanın Ukrayna’nın egemenliği ve toprak bütünlüğünü koruyacak güvenlik garantilerini içermesi gerektiği vurgulandı.
Putin’in ABD’ye sunduğu planın, Ukrayna’nın doğudaki Donbas bölgesinin tamamını Rusya’ya bırakmasını öngördüğü iddia ediliyor. Kherson ve Zaporijya bölgelerinin statüsü ise belirsizliğini koruyor. Trump, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, “bazı toprak takasları” içeren bir anlaşmadan söz etmişti.
Cuma günü yapılması planlanan Alaska zirvesinin kesin yeri açıklanmazken, ABD tarafı Putin’in talep ettiği ikili görüşmeyi planladıklarını ancak olası üçlü zirveye de kapının açık olduğunu belirtiyor. Avrupa ve Ukrayna ise, görüşmelere doğrudan katılım konusunda ısrarcı.
Bu diplomatik trafik, geçtiğimiz hafta ABD’nin Moskova özel temsilcisi Steve Witkoff’un Putin’le görüşmesiyle başlamış, ardından Avrupa ülkeleri sürecin detaylarını öğrenmek için Washington ile yoğun temas kurmuştu. Zirveye günler kala, “Ukrayna masada mı olacak?” sorusu hâlâ net yanıt bulmuş değil.
