ABD’nin desteğini arkasına alan İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, Filistin Devleti’ni resmen tanıyan ülkeler için güçlü bir yanıt vereceğini açıkladı.
Netanyahu, Pazar günü yapılan haftalık kabine toplantısında, BM ve diğer uluslararası platformlarda “bize yönelik iftira niteliğindeki propagandaya karşı” mücadele edeceklerini söyledi. Başbakan, ayrıca Filistin Devleti’nin kurulmasının “varlıklarını tehlikeye atacağını ve terörizme absürt bir ödül anlamına geleceğini” iddia etti.
Netanyahu, uluslararası toplumun bu konuda “önümüzdeki günlerde İsrail’den haber alacağını” belirtti. Bu ifade, işgal altındaki Batı Şeria’nın ilhakıyla ilgili iç tartışmalara bir gönderme olarak yorumlandı. Netanyahu, kamuoyuna ne yapmayı planladığını açıklamamış olsa da, Pazar akşamı yaptığı video açıklamada yanıtın, önümüzdeki hafta ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmesinin ardından verileceğini söyledi.
ABD’nin desteği olmadan Netanyahu’nun İsrail’in nasıl hareket edeceği konusunda seçenekleri sınırlı. Ancak Trump yönetiminin desteğiyle, Netanyahu diplomatik koruma altında neredeyse her hamleyi yapabileceğini hissediyor.
Başbakan, olası hamlelerden birine dair ipucu verdi: İşgal altındaki Batı Şeria’daki Yahudi yerleşim birimlerini iki katına çıkardıklarını ve bu yolda devam edeceklerini söyledi. Uluslararası hukuk açısından bu yerleşimler yasadışı kabul ediliyor.
Haftalar boyunca İsrail, Batılı ülkelerin Filistin’i tanımasını yalnızca iç politika ile açıklamaya çalışmış, bu sembolik adımın sahadaki durumu değiştirmeyeceğini savunmuştu. Ancak tanımaların gerçekleşmesiyle birlikte İsrail hükümeti sert bir tepki vermeye başladı.
Netanyahu’nun aşırı sağ müttefikleri, Başbakan’ı Batı Şeria’nın tamamını veya büyük bir kısmını ilhak etmeye çağırıyor. Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, “tek yanıtın Batı Şeria’nın tamamının ilhakı ve Filistin Devleti fikrini ajandadan tamamen kaldırmak” olduğunu belirtti. Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben Gvir ise bir sonraki hükümet toplantısında egemenlik uygulanmasını önereceğini ve Filistin Yönetimi’nin dağıtılmasını çağrısını yaptı.
İngiltere, Kanada ve Avustralya gibi İsrail’in en yakın müttefikleri bile bu tepkileri yumuşatmakta veya ilhak çağrılarını engellemekte etkili olamadı. Tanımalar, İsrail’in Batılı ülkelerle diplomatik mücadelesinde hükümeti daha da cesaretlendirdi. Netanyahu’ya göre gerekli tek ülke ABD ve Trump yönetiminin desteğini açıkça aldı.
Filistin Devleti’nin tanınması, ABD’nin İsrail’e verdiği desteğin boyutunu gösterirken, başka ülkeler üzerindeki etkisinin sınırlı olduğunu da ortaya koydu. ABD Senatörü Marco Rubio, geçen hafta İsrail’i ziyaretinde Filistin’i tanıyacak ülkelerle konuştuğunu ve bu adımın üretken olmadığını anlatmaya çalıştığını açıkladı. Rubio, “Bunu onlarca kez ilettim” dedi, ancak tanıyan ülkeler politikalarını değiştirmedi.
Tanımanın hedefi iki yönlü: neredeyse iki yıldır süren Gazze savaşını sonlandırmak ve iki devletli çözümü desteklemek. Ancak İsrail’in Gazze’deki savaşın tırmandırılması ve Batı Şeria’daki yerleşimleri genişletmesi, Filistin Devleti fikrini ortadan kaldırma niyeti, bu hedefleri uzaklaştırıyor.
Eski İsrail Genel Konsolosu Alon Pinkas, Netanyahu’nun Batı Şeria’nın büyük kısmını ilhak etme olasılığının düşük olduğunu öngördü. Pinkas, “İlhak olsa bile, yalnızca alan C’de sembolik bir ilhak olur, kimsenin umurunda olmayan bir arazi” dedi. Alan C, İsrail güvenlik ve sivil kontrolünde olan bölgeyi ifade ediyor.
Pinkas, İsrail’in Filistin Devleti’nin tanınmasına hazırlık için “yeterli uyarı süresine” sahip olduğunu, diplomatik bir kampanya yürütüp Gazze’deki insani durumu iyileştirerek iyi niyet gösterebileceğini belirtti. Ancak İsrail bunu yapamadı.
Muhalefet lideri Yair Lapid, Netanyahu ve Filistin’i tanıyan ülkeleri sert şekilde eleştirdi: “Bize tarihimizin en büyük güvenlik felaketini yaşatan aynı hükümet, şimdi de en ciddi diplomatik krizi getiriyor” dedi.
