Bilim insanları diğer yıldızların etrafında 'yaşanabilir' bölgelerde yer alan çöl gezegenlerinde bile hayatta kalmanın pek olası olmadığını tespit etti.
NASA’nın yürüttüğü yeni araştırmaya göre, Dune ve Star Wars (Yıldız Savaşları) gibi klasikleşen bilimkurgu serilerinde sıkça işlenen çöl gezegenleri, gerçekte yaşama elverişli değil.
Bilim insanları diğer yıldızların etrafında yaşanabilir bölgelerde yer alan çöl gezegenlerinde bile hayatta kalmanın pek olası olmadığını tespit etti.
Amerikan Jeofizik Birliği’nin 2024’teki yıllık konferansında sunulan bulgulara göre bunun nedeni, söz konusu gezegenlerin suyunun büyük kısmını şiddetli biçimde kaybetmiş olması.
Washington Üniversitesi’nde çöl gezegenlerinin evrimini anlamak için bilgisayar simülasyonları yürüten araştırmacı Haskelle Trigue White-Gianella, “Bu kurak, kuru gezegenler, Dünya’daki bir okyanustan önemli ölçüde daha az suya ev sahipliği yapabilir,” dedi.
“Araştırmamızda istikrarlı bir iklimi korumak için gereken bir su seviyesi eşiği olduğunu bulduk. Bir gezegen yaşanabilir bölgede olsa bile, çok az su stoğu varsa, yaşanmaz bir duruma geçiyor.”
Araştırma ekibi, Dünya gibi büyük miktarda suya sahip gezegenlerin iklim açısından yaklaşık 4,5 milyar yıl boyunca istikrarlı kalma eğiliminde olduğu sonucuna vardı.
Ancak az miktarda suya sahip gezegenlerin sonunda bu suyu kaybedip istikrarsız hale geldiği saptandı. Yüzeylerinin yüzde 10’undan daha azı suyla kaplı olan gezegenler özellikle risk altında.
Yüzey suyuna sahip çoğu sıcak gezegende atmosferdeki karbondioksit miktarını düzenlemeye yardımcı olan yağmur bulutları da oluyor ve böylece atmosfer soğutuluyor.
Ancak bu su içeriğinin kaybedilmesi karbon döngüsünde bozulmaya yol açabiliyor ve gezegen kontrolden çıkarak bir iklim değişimi yaşanıyor. Bu, bir zamanlar yaşanabilir koşullara sahip olduğu düşünülen Venüs’te de gerçekleşen bir süreç.
Bilim insanları, Venüs’ün okyanuslarının Güneş aktivitesi yoğunlaştıkça buharlaştığına ve buharlaşan suyun güçlü bir sera gazı görevi görmesiyle gezegeni ısıttığına inanıyor.
Potansiyel olarak yaşanabilir diğer çöl dünyaları da Venüs’te olduğu gibi sularını kaybettiyse, bu gezegenlerde herhangi bir yaşamın hayatta kalabilmesi pek olası görülmüyor.
Örneğin, Star Wars serisindeki Jawalar ve Tusken Raider’lar, kumla kaplı Tatooine’de evrimleşemez. Benzer şekilde Dune’un ana konusunun geçtiği Arrakis’in çorak, kurak arazisindeki binlerce ölümcül kum solucanının da hayatta kalması mümkün değil.
