İran ve Almanya ilişkilerinde kriz

İran’da terörle suçlanan İran-Almanya çifte vatandaşı Cemşid Şarmehd’in idam edilmesi, Tahran-Berlin arasında gerilimi yeniden artırıyor. Almanya Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, İran Maslahatgüzarının Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldığı bildirildi.

Açıklamada, “Rejimin eylemlerine karşı güçlü protestomuzu ilettik ve daha fazla eylem hakkımızı saklı tutuyoruz. Tahran Büyükelçimiz de bugün İran Dışişleri Bakanı (Abbas Arakçi) ile konuşarak Şarmehd cinayetini en sert şekilde protesto etti. Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock Tahran’daki Alman büyükelçisi Markus Potzel’i istişareler için Berlin’e geri çağırdı” ifadeleri kullanıldı.

Almanya Başbakanı Olaf Scholz ise idamın ardından sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, İran’a tepki göstermişti.

Scholz, “Cemşid Şarmehd’in İran rejimi tarafından idam edilmesi, mümkün olan en güçlü ifadelerle kınadığım bir skandaldır. Duruşmada Şarmehd’e aleyhindeki iddialara karşı kendini savunma fırsatı bile verilmedi” ifadelerini kullanmıştı.

Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock da sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “Cemşid Şarmehd’in İran rejimi tarafından öldürülmesini şiddetle kınıyorum. Dubai’den İran’a kaçırılan ve yıllarca adil yargılamadan alıkonuldu ve öldürüldü. Cemşid Şarmehd için yorulmadan çalıştık ve birçok kez Tahran’a üst düzey bir ekip gönderdik. Bir Alman vatandaşının idam edilmesinin ciddi sonuçlar doğuracağını Tahran’a defalarca açıkça ifade ettik. Cemşid Şarmehd’in öldürülmesi nasıl insanlık dışı bir rejimin hüküm sürdüğünü gösteriyor” ifadelerine yer vermişti.

İran, ABD merkezli rejim karşıtı “Tonder” adlı terör örgütünün lideri olduğu belirtilen İran-Almanya çifte vatandaşı Cemşid Şarmehd’in idam cezasını dün sabah infaz etmişti.

Tonder adlı terör örgütü, ilk eylemini 2003 yılında İran’ın Şiraz kentinde düzenlenen Muharrem ayı törenlerinde gerçekleştirmiş, saldırıda 14 kişi hayatını kaybederken, 215 kişi de yaralanmıştı.

Örgüt, ayrıca Tahran’daki İmam Humeyni Türbesinde de saldırı düzenleyerek 8 kişinin yaralanmasına neden olmuştu. İran İstihbarat Bakanlığı, Temmuz 2020’de örgütün lideri olduğu belirtilen Cemşid Şarmehd’in yurt dışında yakalanarak ülkeye getirildiğini açıklamıştı.

İranlı yetkililer, Şarmehd’in Tondar’ın lideri olduğunu ve “5’i amacına ulaşan 23 terör saldırısı” planladığını, bunların arasında 2008 yılında Şiraz’da bir caminin bombalanması ve 14 kişinin ölümünün de yer aldığını belirtmişti. Şarmehd’in gözleri bağlı halde çeşitli suçları itiraf ettiği bir video yayınlanmıştı. Şarmehd 21 Şubat 2023’te yargılandığı mahkeme tarafından idama mahkum edilmişti.

Şarmehd’in 2020 yılında İran ajanları tarafından Dubai’de kaçırıldığı ve ardından Umman üzerinden İran’a götürüldüğü düşünülüyordu.