ABD Başkanı Donald Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Cuma günü Alaska’da yapacağı ani zirve, Avrupa başkentlerinde ciddi kaygılara yol açtı.
İsmi açıklanmayan bir Avrupalı diplomat, CNN’e yaptığı açıklamada, “Tarihin dipnotu olma riskiyle karşı karşıyayız” dedi. Endişelerin merkezinde, Kremlin’in Ukrayna’daki savaşı durdurmak için ne önerdiğinin bilinmemesi var. Putin ayrıntı vermedi, geçtiğimiz hafta Moskova’da Putin’le görüşen ABD elçisi Steve Witkoff da açıklama yapmadı. Trump ise, “Bazı şeyleri geri alacağız, bazılarını değiştireceğiz. Tarafların iyiliğine olacak toprak değişimleri olacak” ifadelerini kullandı. Ancak Avrupalılar, bunun “her iki tarafın iyiliği” olacağına ihtimal vermiyor.
Avrupa’dan Ortak Uyarı
İngiltere, Fransa, Almanya, İtalya ve AB, Polonya ve Finlandiya’nın da imzaladığı ortak açıklamada, “Uluslararası sınırlar zorla değiştirilemez” denildi. Avrupalı liderler, ABD Başkan Yardımcısı JD Vance ile görüşerek müzakereler konusunda netlik aradı.
Washington merkezli Savaş Araştırmaları Enstitüsü’ne (ISW) göre, Putin’in talebi Donetsk bölgesindeki Ukrayna kontrolündeki tüm alanların boşaltılması. Bu, Slovyansk, Kramatorsk ve Kostyantynivka gibi stratejik şehirleri de kapsıyor. ISW, bunun Ukrayna’nın 2014’ten beri oluşturduğu ana savunma hattını kaybetmesi anlamına geleceğini ve gelecekteki Rus saldırılarına kapı aralayacağını belirtti.
Münih Anlaşması Benzetmesi
Uzmanlar, bu durumu 1938’de İngiltere Başbakanı Neville Chamberlain ile Adolf Hitler arasında imzalanan Münih Anlaşması’na benzetiyor. O anlaşmada verilen tavizlerin, Nazi Almanyası’nın ilerleyişini durdurmadığı hatırlatılıyor.
Putin’in ayrıca Herson ve Zaporijya bölgelerinin tamamının kontrolünü talep edip etmeyeceği veya mevcut cephe hatlarında ateşkese razı olup olmayacağı belirsiz. Kırım’ın statüsü konusundaki talepleri de net değil. Ukrayna Anayasası gereği toprak veremeyeceğini vurgulayan Zelenskiy, bu konuda taviz vermeyeceğini söylüyor.
Avrupa Masada Olmak İstiyor
AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, “ABD ile Rusya arasında varılacak herhangi bir anlaşmaya Ukrayna ve AB dahil edilmeli. Bu, sadece Ukrayna’nın değil tüm Avrupa’nın güvenliği meselesidir” dedi. Almanya Başbakanı Friedrich Merz de, Avrupa ve Ukrayna’nın dışında karar alınmasını kabul edilemez buldu.
Polonya Başbakanı Donald Tusk, ABD’nin zirve öncesinde Avrupalı ortaklarına danışma sözü verdiğini söyledi ancak bunun nasıl ve hangi platformda olacağı belirsiz.
Eski Avustralyalı general Mick Ryan’a göre sorun, ABD’nin net bir Ukrayna stratejisi olmaması: “Sadece öfke, ani yön değişiklikleri, sosyal medya paylaşımları ve Trump’ın Nobel Barış Ödülü kazanma arzusu var.”
