İsrail’in Gazze’de yürüttüğü askeri operasyonlara yönelik uluslararası eleştiriler sürerken, ABD’deki Yahudi toplumunda da önemli bir kırılma yaşanıyor.
Özellikle liberal Yahudiler arasında, İsrail’e yönelik geleneksel destek zayıflıyor. New York’ta düzenlenen son gösterilerde “Filistin için Yahudiler” pankartları taşıyan protestocular, Netanyahu hükümetinin politikalarına açıkça karşı çıktı.
Amerika’daki Yahudiler tarihsel olarak İsrail’in yanında yer almış ve siyasi eğilimlerinden bağımsız olarak İsrail’in güvenliğini desteklemişti. Ancak son aylarda, özellikle Gazze savaşındaki yıkıcı sivil kayıplar ve İsrail hükümetinin tutumu, yalnızca radikal sol değil, artık liberal merkezin de sesini yükseltmesine neden oldu.
New York’ta düzenlenen protestolar, bu dönüşümün sembolü niteliğinde. Gösterilere katılan yüzlerce Amerikalı Yahudi, Filistinlilere yönelik şiddeti protesto ederken, aynı zamanda “Yahudi olmak eleştirel olmakla çelişmez” mesajı verdi.
Liberal Yahudi liderler, Amerikan Yahudiliğinin İsrail’e verdiği “koşulsuz destek” anlayışının artık sürdürülebilir olmadığını savunuyor. Özellikle genç nesil arasında, İsrail hükümetine eleştirel yaklaşmak bir tabu olmaktan çıkmış durumda. Pek çok kişi, İsrail’i desteklemenin “Yahudi kimliğinin bir gereği” olmadığını, insan haklarını ve evrensel değerleri önceleyen bir bakışın daha ön planda olması gerektiğini ifade ediyor.
Amerikan Yahudi Komitesi (AJC) ve Anti-Defamation League (ADL) gibi köklü kuruluşlar bile iç tartışmalarla karşı karşıya. Bu kurumlar, İsrail’e yönelik kamuoyu eleştirilerinin antisemitizmle karıştırılmaması gerektiğini sıkça vurguluyor.
Yahudi seçmenler, ABD siyasetinde etkili bir topluluk olarak biliniyor. Bu içsel kırılmanın, Demokrat Parti içinde de yankıları hissediliyor. Joe Biden yönetimi, İsrail’e yönelik kamuoyu baskısıyla daha dikkatli bir denge politikası yürütmeye çalışırken, partinin ilerici kanadı Tel Aviv yönetimine açıkça mesafe koyuyor.
New York Üniversitesi’nden siyaset bilimci Prof. Lisa Rubin, süreci şöyle yorumluyor: “Amerikalı Yahudiler, uzun süredir İsrail’i desteklerken, artık bu desteği sorguluyorlar. Bu bir kopuş değil, ama bir yeniden tanımlama. İsrail’e destek otomatik değil, artık şartlı hale geldi.”
Benzer tepkiler, Kanada ve Avrupa’daki Yahudi topluluklarında da görülüyor. Almanya, Fransa ve İngiltere’deki bazı Yahudi entelektüeller, İsrail hükümetinin politikalarının uzun vadede Yahudi kimliğine zarar verdiğini savunuyor.
Gazze savaşı yalnızca Orta Doğu’da değil, dünyanın dört bir yanındaki Yahudi topluluklarında da yankı uyandırıyor. Amerika’daki liberal Yahudiler, Netanyahu hükümetine yönelik desteği sorgularken, İsrail’e yönelik koşulsuz bağlılık anlayışının yerini eleştirel bir bağlılık alıyor.
