Haberleşme hürriyeti kapsamına giren telefonla haberleşmek diğer ifade ile iletişim günümüzde o kadar yaygınlaştı ki, bunun da kendine göre kuralı olması gerekiyor, insanlar arası ilişkilere hasar vermesin. Günümüzde 7’den 70’e herkesin hayatına hızlı bir şekilde giren ve gittikçe yaygınlaşan telefonla iletişim 2018 araştırma verilerine göre dünyada yaklaşık 3 milyar insan akıllı telefon kullanıcısı. Almanya’da nüfusun
Haberleşme hürriyeti kapsamına giren telefonla haberleşmek diğer ifade ile iletişim günümüzde o kadar yaygınlaştı ki, bunun da kendine göre kuralı olması gerekiyor, insanlar arası ilişkilere hasar vermesin.
Günümüzde 7’den 70’e herkesin hayatına hızlı bir şekilde giren ve gittikçe yaygınlaşan telefonla iletişim 2018 araştırma verilerine göre dünyada yaklaşık 3 milyar insan akıllı telefon kullanıcısı. Almanya’da nüfusun yüzde 81 yani yaklaşık 57 Milyon akıllı telefon kullanıyor.
Türkiye‘de ise 59 milyon Mobil telefon kullanıcısının 45 milyonu akıllli telefon kullanıyor. Ticari ahlak ve siyasi ahlak v.s olduğu gibi tabiki bu kadar yaygın kullanılan akıllı telefon kullanımında da iletişim ahlaki olmalı, yani telefon kullanma ahlaki kurallarının bulunması ve uygulanması gerekiyor.
Ahlak kelimesi Arapça kökenlidir. Yaratılış, din, huy, fıtrat ve tabiat anlamlarına gelen “hulk” kelimesinin çoğul halidir. Dolayısıyla ahlak sözlük anlamı itibariyle huylar olarak tanımlanır. Daha geniş bir ifadeyle ahlak; bireyin iyi veya kötü olarak nitelendirilen davranışlarının bütünüdür.
Güzel ahlak; bireysel ve toplumsal olarak takdir edilen davranışların bütünüdür. Herkes ahlak sahibidir; ahlaklı olunmaz “güzel ahlaklı” olunur; ahlaksız olunmaz “kötü ahlaklı” olunur. İslamiyet güzel ahlak dinidir. Kur’an-ı Kerim ve Hz Muhammed (sav) hadislerinde insanları güzel ahlaklı olmaya davet etmiştir.
Telefon ahlakını da bu kapsamda ele alacağız, önce telefon ahlakına uymayan ve sık sık yapılan hataları arzedeceğiz akebinde bunların nasıl olması gerektiğine değineceğiz. Akla gelen bazı iletişim kurallarına uymayan davranışları şöyle sıralayabiliriz,
-Birine telefon açınca uzun uzadıya çaldırmak
-Çıkmayınca kızmak öfkeli mesaj yazmak laf sokuşturmak,
-Toplu taşıma araçlarında, ortak kullanılan alanlarda, toplantılarda telefonu çaldırmak ve daha ileriye gidip künüşmak,
-Yüksek sesle konuşmak
-Telefona çıkmamak ve geri de dönmemek.
-Konuşmayı karşıdaki muhatabın bilgisi ve izni olmadan yanındaki kişilere dinletmek
-Açık alanlarda başakalarının izinsiz başkalarının fotoğrafını çekmek veya konuşan birinin sesini kaydetmek
-Gelen mesajı gönderenin izni olmadan başka bir şahsa göndermek veya göstermek
-Kişilerle ( yüz yüze ) konuşurken veya misafirliklerde sık sık telefonla meşgul olmak,
-Başkasının telefonuna ve mesajlarına gizlice bakmak
-Bir telefon numarasını sahibinin onayı olmadan başkalarıyla paylaşmak
-Arabada 3-4 kişi seyahat ederken diğer yolcuların yanında dakikalarca telefonlaşmak, sohbet etmek v.s. gibi sayabileceğimiz yapılmaması gereken ama sık sık yapılan davranışaların hepsi rahatsız edicidir, sinir bozucudur, iticidir, kul hakkına giren ve telefon ahlaki kurallarına uymayan davranışlardır.
Peki hayatımızın olmazsa olmazları arasına giren telefonla nasıl yaşayacağız diğer bir ifadesiyle nasıl kullanmalıyız ki telefonlaşma kurallarına uymuş olalım. Telefonumuzu doğru kullanmış ve telefon ahlakına uygun hareket etmiş olalım.
Şunu iyi bilmek ve unutmamak lazım telefon acil işler içindir. Uzun uzadıya sohbet etmek için değildir. Tarifem ucuz bana yazmıyor rahatlığıyla konuşmaları gereğinden fazla uzatmamalıyız. Karşımızdaki insan nezaketen veya dostluğunuzun hatırına ses çıkartmasada sizin boş zamanınız onun iş zamanı olabilir ve işin ucunda israfa girme söz konusuda olunca hassas davranmak lazım
-Öncelikle birine telefon açtığımızda 3 kereden fazla çaldırmamalıyız. Birinin kapısının ziline ancak üç sefer basabiliriz kapı açılmadıysa geri döneriz. Kültürümüz böyle öğütlüyor.
-Zamanlamaya dikkat tmeliyiz. Biliyorsak uygunsuz zamanlarda aramamalıyız, gece yarısı veya toplantıda vs..
-Telefon açıldığında muhatabımızın müsait olup olmadığını sormalıyız. Değilse başka zaman arayabileceğimizi belirtmeliyiz
-Muhatabımız telefona çıkmadıysa sabırla aramasını beklemeliyiz. Müsait olduğunda bize dönecektir. Çok acilse veya dönmediyse “Müsait olduğunda arayabilirmisin“ diye mesaj atılabilir.
-Herhangi biri telefona çıkmadı veya geri dönmedi diye kızgın ve kırgın mesajlar göndermemeliyiz.
-Toplu taşıma araçlarında veya ortak kullanılan dar alanlarda telefonumuzu çaldırmamalıyız. Sessize veya titreşime almalıyız. Kaza ile çaldıysa hemen kapatma tuşuna basmalı ve yanımızdakilerden rahatsızlık verdiğimiz için özür dilemeliyiz. Çalan telefona müsait değilim sonra döneceğim mesajı atabiliriz.
– Açık alanlarda onaysiz kişilerin fotoğraflarını almak sesini kaydetmek kişisel haklara saldırı ve saygısızlıktır. Suçtur ve onaysız yapılmamalıdır.
-Konuşurken muhatabın izni ve bilgisi olmadan yanındaki insana konuşma dinletilmemeli. Karşıdaki bilmeden yanınızdaki insan aleyhinde konuşabilir buda tamiri zor sıkıntılar çıkartabilir. İllaki dinletilmesi gerekiyorsa karşıdaki muhataba bildirilmeli izin istenmeli, kendini dinleyen insanları bilerek konuşabilmeli.
-Caddelerde, parklarda kamuya açık alanlarda giderken yüksek sesle konuşulmamalı.
– Birisi bizi aradıysa müsaitsek telefon çaldığında açmalıyız, değilsek bilahere geri dönmemiz lazım. Açamıyor veya geri de dönemeyeceksek mesaj yazmak lazım. Arayan kişi telefonuna cevap verilmediğinde geri de dönülmediğinde kızıyor ve üzülüyor kendine değer verilmediğini düşünüyor tavır yapabiliyor. Birisi sizi aramışsa mutlaka dönmeli kısa da olsa görüşmeli. Arayanı görmemezlikten gelerek onurunu incitmemeli. Yaptığımızı bir gün bize de yaparlar bunu da unutmamalı.
-Bize gelen özel mesajı gönderenin izni olmadan başkasına göndermemeli veya göstermemeli.
-Birileriyle konuşurken sohbet ederken aktif dinleyici olmalı. O esnada telefonla veya başka şeyle meşgul olursak muhatabımıza saygısızlık yapmış oluruz ve onu incitiriz.
-Evde, işyerinde v.s. başkasının telefonuna dokunmamalı, mesajlarını ve aramalarına bakmamalı.
-Bize özel verilen numarayı sahibinin onayı olmadan başkasına vermemeli. Numarayı kaydederken verilip verilemeyeceği sorulabilir. Genel yetki alınabilir.
-Araba içinde 3-4 kişi seyahat ederken dakikalarca telefonla konuşulmamalı. Kafa ağrıtmamalı, yanımızdakiler nezaketen tepki göstermeselerde gerçekten çok sinir bozucu oluyor ve yanımızdaki dotslarımıza saygısızlık oluyor bunu da böyle kabul etmeli. Kimse bizim kahrımızı çekmez zorunda değil, bu gözden kaçırılmamalı.
Biz iletişim esnasında bu ahlaki kuralların ne kadarına uyabiliyoruz veya nelere dikkat etmiyoruz? Kendimizi gözden geçirmeliyiz biz rahatsız olmasak da yukarıda saydığımız davranış bozukluklarından karşımızdakilerin rahatsız olduğunu hesaba katmalıyız.
Belli ki hayatımızın bir parçası ve yaşam tarzımız olmaya devam edecek iletişim aracı telefonu kullanırken iletişim ahlakına uygun hareket etmeliyiz. Görgüsüzlük yapmamalıyız kul hakkına girmemeliyiz. İnsanlara saygısızlık yapmamalıyız. Bu davranışların toplumlarda kabullenilmesi, uygulanması ve yaygınlaşması bizlerin yaşamamıza ve örnek olmamıza bağlıdır.
