Öyle bir virüs var ki kıyafetlerde bile bir aya kadar sessizce gizlenebiliyor ve son derece bulaşıcı. Bu virüsün adı Noravirüs. Her yıl tahmini 3,7 milyon kişi norovirüse yakalanırken, dünya genelinde bu virüs nedeniyle 200 bine yakın ölüm gerçekleşiyor.
Son günlerde yayımlanan yeni veriler İngiltere başta olmak üzere Avrupa’nın genelinde vaka sayılarının iki haftada neredeyse beşte bir oranında arttığını gösteriyor. Bu durum, İngiltere ve Galler’deki Covid öncesi seviyelerin iki katından fazla bir artışı işaret ediyor.
Uzmanlar daha fazla artışın, halihazırda grip dalgasıyla mücadele eden sağlık hizmetleri üzerinde ekstra baskı yaratmasından endişe ediyor.
Norovirüs, genellikle enfekte olmuş biriyle yakın temas yoluyla, yüzeylere veya nesnelere dokunarak veya enfekte olmuş birinin dokunduğu yiyecekleri yiyerek bulaşıyor.
İngiliz sağlık yetkilileri halihazırda bulaşmaya karşı korunmak için sadece el dezenfektanlarına güvenilmemesini tavsiye ediyor çünkü alkol bu virüsü öldürmüyor. Bunun yerine, suyun virüsün etrafındaki protein kılıfının parçalanmasına yardımcı olması ve onu zararsız hale getirmesi nedeniyle, ilk savunma olarak el yıkama öneriliyor.
Uzmanlar, ayrıca bu virüsün yayılmasını durdurmak için insanları kıyafetlerini yüksek ısı ayarında yıkama ve kurutmasını tavsiye ediyor.
Mikrobiyolog ve yazar Jason Tetro HuffPost’a verdiği demeçte ‘Giysileriniz gözeneklidir, bu nedenle giysilerinizle temas eden her şey onlara yapışır. Norovirüs hemen hemen her koşulda bir ay boyunca hayatta kalabilir.” dedi.
Özellikle lipaz adı verilen enzimleri içeren deterjanlar norovirüs bakterilerini öldürmeye yardımcı oluyor. Dr. Tetro, “Sıcak, mikroplara karşı en iyi dostunuzdur. Enzimler mikropları parçalayacaktır.” dedi ve çamaşır makinesinin tamburunu temizlemek için ayda bir kez çamaşır suyu ekleyip sıcak su ile boş olarak çalıştırılmasını tavsiye etti.
Minnesota Üniversitesi uzmanları, norovirüslü birinin dokunduğu yüzeyleri temizlemenin ‘virüsü ortadan kaldırmak ve yok etmek için kritik bir yol olduğunu söylüyor. Eğer bir kişi halıya kusmuşsa, patojenlerin havaya karışmasına ve yayılmasını önlemek için buharlı temizlikten önce etkilenen bölgeye karbonat uygulanması veya norovirüse karşı etkili antimikrobiyal ürünlerle dezenfekte edilmesi gerekir.
Geçen hafta açıklanan Ulusal Sağlık Hizmeti (NHS) verilerine göre, İngiltere’de geçen hafta her gün 528 hasta; ishal, kusma veya norovirüs benzeri semptomları olan hastalarla doldu. Bu rakam bir önceki hafta 723 iken, geçen yılın aynı dönemine (377) ve 2022’ye (338) kıyasla %40 daha yüksektir. Ancak ülke genelindeki gerçek vaka sayıları daha da yüksek olabilir. Bunun nedeni, rakamların sadece pozitif laboratuvar raporlarına ve NHS hastanelerinin şüpheli ve doğrulanmış norovirüs salgınlarını bildirmesine dayanmasıdır.
Norovirüs ile enfekte olanların çoğu mide bulantısı, ishal ve kusma gibi semptomlar yaşar ve evde iyileşir ancak norovirüs hastaneler üzerinde baskı yaratabilir çünkü enfekte hastaların tek kişilik odalarda izole edilmesi veya yayılmayı kontrol altına almak için servislerin yeni hastalara kapatılması gerekir.
Norovirüs enfeksiyonu olan herkesin doktora gitmesi gerekmiyor. Çoğu durumda kendiliğinden iyileşebiliyor. Dinlenmek ve bol sıvı almak, iyileşmeye yardımcı olmak için sağlık görevlileri tarafından sıklıkla tavsiye edilir. Ayrıca ishali daha da kötüleştirebileceğinden, ebeveynlerin norovirüslü çocuklara gazlı içecekler veya meyve suyu vermekten kaçınmaları gerekir. Birçok hasta doktorlardan antibiyotik de istiyor ancak antibiyotikler virüslere karşı etkisizdir. Bununla birlikte, özellikle şiddetli kusma ve ishali olan hastaların doktora danışarak ilaç olması gerekebilir.
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji uzmanı Profesör Dr. Yasemin Ersoy, norovirusün dünya genelinde en yaygın görülen akut ishal nedeni olduğunu, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından bildirilen verilere göre yılda tahminen 685 milyon vaka görüldüğünü, bunların 200 milyonunun 5 yaş altı çocuklar olduğunu ve gelişmekte olan ülkeler başta olmak üzere yılda yaklaşık olarak 200 bin ölüme neden olduğunu söyledi.
Profesör Dr. Yasemin Ersoy, norovirüs belirtilerini ve virüslere bağlı diğer hastalıklardan farklarını ise şu sözlerle anlattı:
“En sık bulantı, kusma, ishal, karın ağrısı gibi belirtilerle ortaya çıkar. Genellikle semptomlar ani olarak başlar. Bazen tabloya hafif ateş, titreme, baş ağrısı eklenebilir. Norovirüsün alınmasından şikayetlerin ortaya çıkışına kadar geçen süre yani kuluçka süresi 12-48 saattir. Hastalık genellikle hafiftir, 1-3 gün devam eder. Bağışıklığı zayıflamış kişilerde daha uzun haftalarca sürebilir. Şiddetli ishal ve kusma vücutta ciddi sıvı kaybına neden olur, özellikle küçük çocuklar, yaşlılar, kronik hastalığı olanlar için tehlikeli olabilir.”
