Ukrayna’daki savaşın sürmesi belirsizliği artırdı. Birçok Avrupa ülkesinde zorunlu askerlik uygulaması yeniden gündeme taşındı.
Avrupa’da zorunlu askerlik sistemi geri mi dönüyor? Ukrayna’da devam eden savaş ve artan güvenlik endişeleri, birçok Avrupa ülkesinde askerlik politikalarının yeniden gözden geçirilmesine neden oldu. Bazı ülkeler profesyonel ordu sistemine sadık kalırken, bazıları ise ya zorunlu askerliği geri getirdi ya da bunun üzerinde ciddi şekilde düşünmeye başladı. Kadınların askere alınması tartışmaları da alevlenmeye başladı.
2025 yılı itibarıyla dikkat çeken gelişmelerden biri, Hırvatistan’ın 2008’de askıya aldığı zorunlu askerliği yeniden başlatması oldu. Ülkede artık gençler 2 aylık temel eğitim alıyor. Benzer şekilde Danimarka, erkekler için geçerli olan 4 ila 12 ay süren askerlik uygulamasına 2026’dan itibaren kadınları da dahil edecek.
Doğu Avrupa’da Estonya ve Finlandiya gibi ülkeler ise uzun süredir zorunlu askerlik sistemine sahip. Finlandiya’da 18-60 yaş arası erkekler 6 ila 12 ay süren hizmete tabiyken, kadınlar gönüllü olarak katılabiliyor. Güney Avrupa’da ise Yunanistan’da erkekler için 12 ay süren zorunlu askerlik devam ediyor.
İspanya, Hollanda, Belçika, Almanya ve Fransa gibi ülkeler zorunlu askerliği yıllar önce kaldırarak profesyonel orduya geçti. Ancak bu ülkelerin bir kısmında askerlik yeniden tartışılıyor. Örneğin Almanya’da 2011’de kaldırılan askerlik sistemi, son dönemde güvenlik gerekçeleriyle tekrar gündeme geldi. Yeni tasarılarla kadınların da dahil olduğu bir sistem konuşuluyor.
Fransa’da ise 1997’de kaldırılan zorunlu askerliğin yerini, 2019’da başlatılan “Genel Ulusal Hizmet” (SNU) aldı. Bu program çerçevesinde gençlere kısa süreli sivil ve askeri eğitimler veriliyor. Henüz gönüllü olan bu sistemin gelecekte zorunlu hale getirilmesi planlanıyor. bu programa kadınlar da katılabiliyor ancak bu klasik anlamda zorunlu askerlik sayılmıyor.
Hollanda’da 1997’den beri zorunlu askerlik askıya alınmış durumda. Yasal olarak erkek ve kadınlara celp kağıdı gönderilse de, fiilen kimse askere alınmıyor. Sistem, tamamen gönüllü olarak katılma imkanı sunulan profesyonel orduya dayanıyor.
Belçika da benzer şekilde 1994’te zorunlu askerliği kaldırdı. Ancak hükümet, ordudaki asker sayısını artırmak için gençlere gönüllü bir yıllık hizmet teklifini değerlendirmeye aldı. Kadınlar 1975’ten bu yana orduda görev alabiliyor ve pek çok alanda aktif roller üstleniyor.
