İsrail-Filistin çatışmasına iki devletli çözüm için yapılan Birleşmiş Milletler çatısı altında yapılan konferans tamamlandı. ABD, Almanya ve İtalya zirveye katılmadı.
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda düzenlenen toplantıda, Filistin’in bağımsızlığı ve Orta Doğu’daki çatışmalar kapsamlı bir şekilde ele alındı. Katılımcı devlet liderleri, İsrail-Filistin meselesine dair net mesajlar verdi.
Fransa’nın ardından Belçika ve Monaco Prensliği de tanıma kararını duyurdu. Malta, Andorra ve San Marino’nun da bu kararı alacağı açıklandı. Son katılımlarla, 21 Eylül – 23 Eylül arasında 11 ülke daha Filistin’i ya devlet olarak tanıdı ya da tanımayı vaat etti. Fransa lideri konuşmasında, “hiçbir şeyin devam eden savaşı meşrulaştırmadığını” savundu. Fransa Cumhurbaşkanı, barışın sağlanabilmesi için tanımanın gerekli olduğunu da söyledi. Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faysal bin Ferhan Al-Suud da “tüm ülkelere” Filistin’i devlet olarak tanıma çağrısı yaptı.
ABD’nin vize vermediği Batı Şeria’daki Filistin Yönetimi lideri Mahmud Abbas, toplantıya video bağlantıyla katıldı. Yaklaşık bir yıl önce İspanya, İrlanda, Norveç, Slovenya ve Ermenistan, Filistin yönetimini devlet olarak tanıyan ülkeler listesine katılmıştı.
İngiltere Dışişleri Bakanı Yvette Cooper İsrail’e Filistin’in tanınmasına misilleme olarak Batı Şeria’da ilhaka gitmemesi uyarısında bulundu.
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faisal bin Farhan Al Saud, “Krallık, barışı savunan tüm ülkelerle ortaklıklarını sürdürme kararlılığındadır. Bu konferansın sonuçlarının uygulanmasıyla Gazze’deki savaş sona ermeli, Filistin’in egemenliğini tehdit eden tek taraflı adımlar durdurulmalı ve 1967 sınırları içinde başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız bir Filistin devleti kurulmalıdır” dedi. Al Saud, Filistin devletini tanıyan veya tanıyacağını açıklayan ülkelere teşekkürlerini iletti.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, tek devlet senaryosuna karşı uyarıda bulunarak, “Filistinlilerin temel haklarının ellerinden alındığı, evlerinden ve topraklarından çıkarıldığı bir senaryo kabul edilemez. Bu ne barış ne de adalettir. Filistin’in devlet olma hakkı, ödül değil, bir haktır” ifadelerini kullandı.
Filistin Devlet Başkanı Mahmoud Abbas ise İsrail’in yerleşim faaliyetlerini, ilhak ve saldırganlık politikalarını eleştirdi. Abbas, “Yerleşim faaliyetlerinin, ilhakın ve saldırıların durdurulmasını talep ediyoruz. Kudüs’ü izole eden ve Imwa bölgesinde inşaatı artıran işgal politikalarını reddediyoruz. Filistin’in tam BM üyeliği için destek istiyoruz. Biz, 1988 ve 1993 yıllarında İsrail’in var olma hakkını tanıdık ve hâlâ tanıyoruz” dedi.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İsrail’in Filistin halkına yönelik politikalarını “soykırım” olarak nitelendirerek, “Bu zulme karşı çıkmak, uluslararası toplumun yasal ve ahlaki sorumluluğudur. Uluslararası toplum ve Batı, Doğu Kudüs’teki tek taraflı uygulamaları durdurmalı ve bölgedeki istikrarsızlaştırma girişimlerine son vermelidir. Filistin devletinin yok edilmesi ve iki devletli çözüm vizyonunun ortadan kaldırılması hedefleniyor” ifadelerini kullandı.
Portekiz Cumhurbaşkanı Marcelo Rebelo de Sousa, Portekiz’in Filistin’i tanımasının iki devletli çözüm için önemli bir adım olduğunu belirterek, “Filistin devletinin tanınması, barışın tanınması demektir. Bugün tanımak, yarına bırakmamak gerekir” dedi.
Endonezya Cumhurbaşkanı Prabowo Subianto, Filistin’in devlet olma hakkını güvence altına almanın önemine dikkat çekti ve “İsrail, Filistin’in bağımsızlığını tanıdığında Endonezya da hemen İsrail’i tanıyacaktır. Tanıma, taraflar arasında kalıcı barış için gerçek bir fırsat anlamına gelmelidir” ifadelerini kullandı.
Toplantıda öne çıkan ortak mesaj, Filistin’in bağımsız devlet olarak tanınması gerektiği, İsrail’in tek taraflı politikalarının durdurulması ve iki devletli çözüm vizyonunun desteklenmesiydi.
